Giai đoạn ăn dặm là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển của bé. Vậy bắt đầu ăn dặm nên cho bé ăn gì để vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa an toàn cho hệ tiêu hóa non nớt? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu dấu hiệu và thời điểm chuẩn bị hành trình ăn dặm cho bé trong bài viết này nhé!
1. Tìm hiểu về ăn dặm
Ăn dặm là giai đoạn quan trọng trong hành trình phát triển của trẻ nhỏ, thường bắt đầu từ tháng thứ 6 và kéo dài đến khoảng 18 tháng tuổi. Khi bước vào giai đoạn này, sữa mẹ tuy vẫn là nguồn dinh dưỡng chính, nhưng không còn đủ để đáp ứng hoàn toàn nhu cầu phát triển và vận động tăng dần của bé. Vì vậy, trẻ cần được bổ sung thêm dưỡng chất thiết yếu có trong thực phẩm ngoài sữa như tinh bột, rau củ, trái cây, thịt, cá, trứng… để hỗ trợ tăng cân và phát triển toàn diện. Do đó, mẹ nên kết hợp việc cho bé bú và tăng dần lượng thức ăn theo từng giai đoạn tuổi để đảm bảo sự chuyển tiếp dinh dưỡng hợp lý.
2. Dấu hiệu và thời điểm nên cho bé bắt đầu ăn dặm
Ăn dặm là bước chuyển quan trọng giúp bé phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn kỹ năng ăn uống. Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thời điểm thích hợp nhất để bắt đầu cho trẻ ăn dặm là sau 6 tháng tuổi. Lúc này, sữa mẹ không còn đủ để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng cao của bé, đặc biệt khi tốc độ tăng trưởng diễn ra mạnh mẽ.
Ngoài mốc thời gian, mẹ cũng nên chú ý đến một số dấu hiệu cho thấy bé đã sẵn sàng ăn dặm:
- Bé có thể ngồi vững, giữ đầu thẳng và phối hợp tốt khi đút thìa.
- Miệng bé chóp chép, đòi ăn, hứng thú khi nhìn người lớn ăn.
- Bé há miệng theo phản xạ khi mẹ đưa thìa thức ăn đến gần.
- Bé bú nhiều hơn vào ban đêm hoặc có dấu hiệu đói nhanh sau khi bú.
- Mỗi ngày bé đã bú khoảng 1.000ml sữa, nhưng vẫn chưa no.
- Cân nặng đạt khoảng 7.3kg ở bé gái hoặc 7.9kg ở bé trai là mẹ có thể bắt đầu cho bé ăn dặm.
3. Chuẩn bị hành trình ăn dặm cho trẻ
Để hành trình ăn dặm diễn ra suôn sẻ và tạo trải nghiệm tích cực cho cả mẹ và bé, việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ vật dụng đến tâm lý là vô cùng quan trọng. Trước hết, mẹ cần chuẩn bị bàn ăn và ghế ăn dặm phù hợp với chiều cao của bé. Nếu bé chưa ngồi vững, mẹ có thể bế bé khi ăn trong giai đoạn đầu. Ngoài ra, bộ dụng cụ ăn dặm chuyên dụng gồm bát, đĩa, thìa, muỗng và cốc nước nên được làm từ chất liệu an toàn như nhựa cao cấp, để hạn chế rơi vỡ.
Mẹ cũng nên chuẩn bị khăn vải xô hoặc khăn sữa mềm mại để lau miệng và tay bé sau mỗi bữa ăn. Những lần đầu làm quen với thức ăn, bé có thể làm đổ, nghịch hoặc từ chối ăn. Do đó, mẹ cũng có sự chuẩn bị về mặt tinh thần, giữ tâm lý thoải mái, kiên nhẫn và không tạo áp lực lên bé. Không ép buộc khi con không muốn ăn, thay vào đó hãy quan sát, lắng nghe phản ứng của bé và linh hoạt điều chỉnh thực đơn sao cho đa dạng, dinh dưỡng và phù hợp với khẩu vị từng giai đoạn.
4. Bắt đầu ăn dặm nên cho bé ăn gì?
Đối với các mẹ lần đầu chăm con, việc lựa chọn thực phẩm cho bữa ăn dặm đầu đời của bé là điều mà nhiều người băn khoăn. Đây là bước khởi đầu quan trọng, ảnh hưởng đến hành trình ăn dặm sau này nên mẹ cần chuẩn bị kỹ lưỡng.
Bột ngọt loãng là lựa chọn lý tưởng cho bữa ăn đầu tiên. Mẹ có thể dùng bột gạo xay mịn nấu chín, sau đó pha loãng với sữa mẹ hoặc sữa công thức để tạo độ loãng gần giống như nước, giúp bé dễ nuốt và làm quen dần với thức ăn ngoài sữa. Sau khi bé đã quen, mẹ có thể chuyển sang bột rau củ như khoai lang, khoai tây, cà rốt, bí đỏ… Luộc chín rau củ, xay nhuyễn mịn rồi trộn đều với sữa công thức pha sẵn để tạo thành hỗn hợp dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng. Tiếp đến là bột thịt, cá và hải sản theo thứ tự, khi hệ tiêu hóa của bé đã phát triển hơn và quen dần với thức ăn đặc.
Bên cạnh đó, mẹ cần vệ sinh sạch tay, dụng cụ nấu ăn và vị trí ngồi ăn của bé. Không cho bé ăn khi đang nằm để tránh nguy cơ nôn trớ, khó nuốt. Đảm bảo môi trường yên tĩnh, không để bé bị phân tâm bởi tivi, điện thoại hay tiếng ồn. Việc giải trí bằng màn hình trong bữa ăn có thể gây lệ thuộc và ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận vị giác của bé.
5. Nguyên tắc cho trẻ ăn dặm đúng cách
Khi bắt đầu cho trẻ ăn dặm, các bậc phụ huynh cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng để giúp bé làm quen với thực phẩm mới một cách an toàn và hiệu quả. Dưới đây là những nguyên tắc vàng bạn không thể bỏ qua trong hành trình chăm sóc dinh dưỡng cho bé yêu:
- Thời điểm ăn dặm: Bữa sáng, khi bé vừa thức dậy, là thời điểm tuyệt vời để bắt đầu cho bé ăn dặm. Lúc này, hệ tiêu hóa của bé còn đang đói nhẹ, giúp trẻ dễ dàng tiếp nhận và tiêu hóa thức ăn hơn.
- Cho bé ăn dặm từ ít đến nhiều: Khi mới bắt đầu, chỉ nên cho bé ăn 1 bữa/ngày, sau đó tăng dần lên 2 bữa/ngày khi bé đã quen. Mẹ cũng có thể bổ sung các bữa phụ như hoa quả, sữa chua, hoặc váng sữa để tăng cường dinh dưỡng.
- Ăn dặm từ lỏng đến đặc: Hãy cho bé ăn các món ăn lỏng, như cháo loãng trong từ rau củ quả để dễ tiêu hóa và làm quen với các hương vị tự nhiên 2 – 3 ngày đầu. Sau đó, từ từ tăng độ đặc lên: cháo rây, cháo nguyên hạt, rồi đến cơm nát. Điều này giúp bé dần dần làm quen với thức ăn thô, phát triển khả năng nhai và nuốt.
- Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ: Ngoài việc đảm bảo thức ăn dễ tiêu, từ 9 – 11 tháng tuổi, mẹ cần chú ý bổ sung đủ 4 nhóm thực phẩm chính: gạo, thịt, cá, rau củ, và dầu mỡ. Bên cạnh đó, hoa quả cũng là nguồn cung cấp vitamin rất quan trọng giúp bé phát triển khỏe mạnh.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Trong quá trình chế biến và cho bé ăn dặm, mẹ cần đảm bảo vệ sinh tuyệt đối để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. Thực phẩm phải luôn được nấu chín, giữ vệ sinh trong suốt quá trình chế biến và khi cho bé ăn.
6. Một số sai lầm khi cho bé ăn dặm
Ăn dặm là bước ngoặt quan trọng trong hành trình phát triển của bé. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ vẫn mắc phải một số sai lầm phổ biến có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe và hệ tiêu hóa non nớt của trẻ. Vậy khi cho trẻ ăn dặm cần chú ý điều gì? Dưới đây là một số điều mà cha mẹ nên tránh:
- Theo khuyến cáo từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trẻ dưới 1 tuổi chưa nên dùng muối hoặc nước mắm vì thận còn yếu, chỉ có thể xử lý tối đa 1g muối/ngày. Việc nêm gia vị sớm không chỉ gây hại cho thận mà còn hình thành thói quen ăn mặn, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
- Việc tiêu thụ quá nhiều đường, ngay từ khi còn nhỏ, dễ khiến bé bị sâu răng, béo phì và làm tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa sau này. Trẻ nhỏ không cần nhiều đường, chỉ cần 20g/ngày, và vị ngọt tự nhiên từ rau củ đã đủ để bé cảm nhận.
- Một số cha mẹ sợ bé bị tiêu chảy hoặc tăng cân nên không cho thêm dầu mỡ vào thức ăn. Tuy nhiên, chất béo đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thu vitamin và phát triển trí não. Mẹ nên bổ sung một lượng dầu ăn phù hợp vào cháo, ưu tiên các loại dầu thực vật lành mạnh như dầu oliu, dầu óc chó, dầu hạt cải dành riêng cho bé.
- Việc cho trẻ ăn cơm khi chưa có đủ răng nhai sẽ khiến bé phải nuốt chửng, làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa. Tốt nhất nên cho bé ăn theo độ thô phù hợp với từng giai đoạn, từ cháo nhuyễn đến cháo đặc, rồi mới chuyển sang cơm nát khi bé đã mọc răng và nhai tốt.
Bài viết trên đây là những thông tin chi tiết chia sẻ về giai đoạn bắt đầu ăn dặm cho trẻ. Hy vọng rằng đã giúp bạn có thể tìm được đáp án cho câu hỏi đã nêu ở đầu bài “bắt đầu ăn dặm nên cho bé ăn gì?”. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết và đừng quên truy cập vào website của Mua Sữa Non để xem thêm các thông tin hấp dẫn khác nhé!
